-
1 көн уртасындагы
полу́денный ( отдых) -
2 бусага
сущ.1) поро́г (двери, окна)келәт бусагасын атлап керү — перешагну́ть че́рез поро́г кле́ти
2) перен. поро́г, преддве́рие (чего-л.), грань (чего-л.)мөстәкыйль тормыш бусагасы — поро́г самостоя́тельной жи́зни
үлем бусагасына якынлашу — приближа́ться к гра́ни сме́рти
гаилә кору бусагасында тору — стоя́ть на поро́ге созда́ния семьи́
бусагада яз тора — на поро́ге (у поро́га) весна́
3) поро́г (реки́)елга уртасындагы бусага бигрәк тә куркыныч — находя́щийся в середи́не реки́ поро́г о́чень опа́сен
••бусага таптау — обива́ть поро́ги
бусагага тезләнү — умоля́ть/умоли́ть, проси́ть
бусагадан уздырмау (бусагадан үткәрмәү) — не пуска́ть на поро́г
-
3 көн
сущ.1) день; денёк, денёчек ( световой) || дневно́йкояшлы көн — со́лнечный денёк
шул ук көнне — в тот же (са́мый) день; в оди́н и тот же день
көн яктысында — при дневно́м све́те
көннәр озыная — дни стано́вятся длинне́е; дни прибавля́ют(ся)
көннең киче бар — у дня есть ве́чер
көнен барып көнен кайту — съе́здить в оди́н день
көнне үткәрү — проводи́ть день, корота́ть вре́мя
көн авышты — вре́мя уже́ за́ полдень
2) да́та ( календарная), срок, число́бүген нинди көн — како́й сего́дня день? како́е сего́дня число́?
атнаның беренче көне — пе́рвый день неде́ли
җыелышның көнен билгеләү — назна́чить день (да́ту) собра́ния
нәкъ көненә — то́чно в назна́ченный срок; день в день
айның соңгы көннәрендә — в после́дних чи́слах ме́сяца
шушы көннәрдә — со дня на́ день; в оди́н из ближа́йших дней
хатның язылу көне — да́та написа́ния письма́
Җиңү көне бәйрәме — пра́здник Дня побе́ды
туган көнне билгеләү — отме́тить день рожде́ния
3) день (су́тки)ял көне — выходно́й день
үткән көн — тре́тьего дня, позавчера́
икенче көнгә калдыру — отложи́ть на друго́й день
моннан берничә көн элек — не́сколько дней тому́ наза́д; за не́сколько дней до э́того
бүгенге көн белән яшәү — жить сего́дняшним днём
көн көнгә охшамас — день на́ день не прихо́дится
4) вре́мя, пери́од; срокнәкъ көне! — как раз (са́мое) вре́мя! са́мое удо́бное вре́мя!
бу көннән башлап — с э́того вре́мени (дня)
көне килгәч сөйләрмен — придёт срок (вре́мя), расскажу́
революция көннәрендә — в пери́од револю́ции
картлык көннәре — ста́рческий пери́од, ста́рческая жизнь, ста́рость
көне көне белән — вре́мя от вре́мени; времена́ми
5) разг. со́лнцекөн туды — со́лнце взошло́
көн бату — захо́д со́лнца; зака́т
көн кыздыра — со́лнце печёт
ашлыкны көнгә тарату — суши́ть зерно́ на со́лнце
6) пого́дакөн бозылды — пого́да испо́ртилась
иртәгә көн аяз булачак — за́втра бу́дет я́сная пого́да
7) перен. жизнь, житьё, житьё-бытьё; существова́ниесинең көннәр алда әле — твоя́ жизнь ещё впереди́
балык көне күл белән, егет көне ил белән — (посл.) жизнь ры́бы свя́зана с о́зером, жизнь мо́лодца - с наро́дом
8) перен. судьба́, у́частьнинди көнгә калдык бит! — кака́я у́часть (нас) пости́гла! до чего́ (мы) до́жили
•- көн аша- көн буе
- көн буена
- көн дә
- көн караңгылану
- көн күбәләкләре
- көн саен
- көн саен була торган
- көн тигезлеге
- көн туу
- көн уртасы
- көн уртасында
- көн урталарында
- көн уртасындагы
- көн үткәрү
- көн элгәре
- көн эчендә
- көн яктылыгы
- көн яктыру
- көнен күрсәтү
- көннеке көнгә
- көннәр буе
- көннең көн буе••көн дими, төн дими — не счита́ясь со вре́менем; кру́глые су́тки
көн дә бәйрәм, көн дә туй — ка́ждый день пра́здник
көн дә көн дә — каждодне́вно, постоя́нно; день за днём
көн (көннең) кадагына сугу — ≈≈ на зло́бу дня
көн кичерү — см. көн итү
көн күзе йомылу — темне́ть
көн күрсәтмәү (бирмәү) — житья́ не дава́ть (кому-л.), держа́ть в чёрном те́ле; сжива́ть со́ свету (кого-л.)
көн тәртибе — пове́стка (поря́док) дня
көн үткән саен — с ка́ждым днём; день ото дня́, чем да́льше
көн яктысын күрмим — ( клятвенное изречение) пусть не уви́жу све́та (бе́лого)
(нинди) көнгә калу; (кем) көненә калу — оказа́ться (оста́ться) (в каком-л.) тру́дном положе́нии
көнгә чыгару — вы́вести на чи́стую во́ду; разоблачи́ть
көне бүген түгел — ещё не наста́ло вре́мя; не сего́дня, когда́-нибудь да попадёшь
көне җитеп килү — быть на снося́х
көне килү — пришло́ (наста́ло) (чьё-л.) вре́мя
көннәр эчендә — в счи́танные дни
көнне көнгә ялгау (ялгап бару) — свести́ (своди́ть) концы́ с конца́ми (букв. соединя́ть оди́н день с други́м)
көннең кадагына сугу — затра́гивать зло́бу дня; быть злободне́вным, своевре́менным
көннең көне буе(на) — це́лый день; см. тж. көнозын
- көн юккөннең көнендә — ка́ждый день; что ни день, то; изо дня́ в день, ежедне́вно
- көн итү
- көн күрү
- көн кебек ачык
- көн бетү
- көне бетү
- көне җитү
- көннәрдән бер көн
- көннәрдән бер көнне
- көннәрнең берендә
- көннәре санаулы
- көнне төнгә ялгап
См. также в других словарях:
ара — I. 1. Ике нәрсә арасындагы бушлык, ачыклык. Ике нәрсәне аерган урталык 2. Бер объекттан икенчегә кадәрге юлны (ераклыкны) , ике ноктаның бәйләнешен аңлатканда кулл. 3. с. Ике категория, төр һ. б. ш. уртасындагы, арадаш ара күренешләр 4. бәйл.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
арена — 1. Төрле номерлар башкару өчен цирк уртасындагы зур түгәрәк мәйдан 2. Нин. б. эшчәнлек өлкәсе … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кендек — 1. Кеше яки хайван яралгысын ана организмы белән тоташтыра һәм яралгыны тукландыру каналы булып хезмәт итә торган көпшә 2. Корсак уртасындагы кечкенә генә батынкы урын (кендек кискәннән соң калган җөй) 3. Арбага алгы күчәрне тоташтырып куя торган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сары — I. с. 1. Ком, әфлисун, алтын төсендәге 2. и. Сары төс. II. САРЫ – Тирене, тәнне саргылт төскә кертә торган бавыр чире; рус. Желтуха 3. Күзнең карасына саргылт төс бирә торган күз авыруы; рус. Желтая вода 4. Күкәй агының уртасындагы сары куе матдә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тарлау — 1. Болын яки урман уртасындагы аерым басу 2. Басу эчендә сөрелми калган урын (гадәттә сазламык җир яки куаклык) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәкә — и. 1. Сарык яки кәҗәнең иркәге 2. күч. Корчаңгы , юләр , мөгезсез һ. б. ш. эпитетлар белән килеп, ир кешене сүгеп, битәрләп, кимсетеп әйтелә 3. Выж выжак уенында: түгәрәкләнеп утырган уенчылар уртасындагы бала 4. диал. Бәрәңге белән ит, кабак… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәре — 1. Христиан динендә: баганага, таякчыкка яки борыска аркылы беркетелгән бер я берничә кыска борыстан (таякчыктан) торган табыну әйбере һәм символы; Хач 2. Шул рәвештәге орден яки медаль 3. Үзара кисешкән ике сызыктан торган билге, галәмәт 4. Дини … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
терсәк — 1. Беләк уртасындагы буынның беләк бөкләнгән чакта очлаеп чыга торган ягы 2. Җиңнең терсәк турысы 3. күч. Механизмнарда, машиналарда төрле штокларның, валларның бөгелеш урыны. ТЕРСӘКЛЕ ВАЛ – Күп цилиндрлы моторларда барлык цилиндрларның шатуннары … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төш — I. и. 1. Йоклаганда элек үткән нәрсәләрне, вакыйгаларны, кешеләрне кабаттан күрү, кичерү халәте; йоклаганда күз алдына килә торган нәрсәләр, кичерешләр 2. күч. Тормышка ашмый торган, хыялый, чынбарлыкта булмаган нәрсә тур.. ТӨШ ЮРАУ – Төштә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төшке — с. 1. Көн уртасындагы, төш вакытындагы 2. и. ТӨШКЕ АШ (ЧӘЙ) – Көн уртасында туклану һәм шуның өчен билгеләнгән ял вакыты, тәнәфес … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
